Les polémiques d’Olgierd Górka sur les contours de la nation polonaise (1933-1955)
DOI :
https://doi.org/10.5077/journals/connexe.2018.e160Résumé
Olgierd Górka était un historien spécialisé dans l’Europe de l’Est et du Sud-Est et un acteur du débat politique polonais, en particulier sur la question de la place des minorités en Pologne. Il a cumulé différents rôles dans la sphère publique et semble avoir tenté avec insistance d’incarner la voix des citoyens polonais marginalisés sur le plan politique. Olgierd Górka plaidait en faveur d’un lien fort entre l’État polonais et ses citoyens, condition préalable à leur survie mutuelle. Son parcours éclaire la discussion autour de la définition du peuple, au cœur de la légitimation des régimes politiques dans le contexte de la refonte des États d’Europe centrale XXe siècle. La polémique engagée par Olgierd Górka permet de comprendre comment l’État polonais moderne, né des cendres de trois empires, a défini la citoyenneté polonaise et son évolution au cours des bouleversements de l’entre-deux guerres et de l’après-guerre.
Références
Adamczyk Kazimierz, Doświadczenia polsko-żydowskie w literaturze emigracyjnej (1939-1980), Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008.
Baczko Bronislaw, Les Imaginaires sociaux. Mémoires et espoirs collectifs, Paris: Payot, 1984.
Benecke Werner, Die Ostgebiete der Zweiten Polnischen Republik: Staatsmacht und off entliche Ordnung in einer Minderheitenregion 1918-1939, Köln: Bohlau, 1999.
Brzeziński Szymon, Fudalej Krzysztof (eds), Pracownicy naukowo-dydaktyczni Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego 1930-2010: słownik biografi czny, Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2012, p. 43.
Bujnicki Tadeusz, Axer Jerzy, Po co Sienkiewicz ?: Sienkiewicz a tożsamość narodowa: z kim i przeciw komu?: Warszawa-Kiejdany-·Luck-Zbaraż-Beresteczko, Warszawa: Ośrodek Badań nad Tradycją Antyczną w Polsce i w Europie Środkowowschodniej, 2007.
Górka Olgierd, “‘Ogniem I Mieczem’ a Rzeczywistość Historyczna”, Pion, n° 3, October 21, 1933, online document, http://retropress.pl/pion/ogniem-i-mieczem-a-rzeczywistoschistoryczna (Accessed 20.11.2017).
Górka Olgierd, “Ogniem I Mieczem” a Rzeczywistość Historyczna, Warszawa: Libraria Nova, 1934.
Górka Olgierd, “Ogniem I Mieczem” a Rzeczywistość Historyczna, Warszawa: Wydaw. Min. Obrony Narodowej, 1986.
Górka Olgierd, “Analysis: ‘The last four months in Soviet-Polish-Ukrainian politics. Remarks and results (14.11.1940)’”, 1940, online document, http://www.szukajwarchiwach.pl/800/42/0/-/607 (Accessed 20.11.2017)
Górka Olgierd, “Absurdalność Rasizmu”, Prawo Człowieka, n° 1, 1946a.
Górka Olgierd, “Kilka Prawd I Cyfr – Z Przeszłosci Polsko-Żydowskiej”, Prawo Człowieka, n° 2, 1946b, pp.3-4.
Górka Olgierd, Naród a Państwo Jako Zagadnienie Polski, Warszawa: self-publication, 1937.
Hermet Guy, Les Populismes dans le monde. Une histoire sociologique. XIXe-XXe siècle, Paris: Fayard, 2001.
Jeanpierre Laurent, “Les populismes du savoir”, Critique, n° 776-777, 2012, pp. 150-164.
Kornat Marek, “Idea Prometejska a Polska Polityka Zagraniczna (1921-1939/1940)”, in Kornat Marek, Ruch Prometejski I Walka O Przebudowę Europy Wschodniej (1918-1940): Studia I Szkice, Warszawa: Instytut Historii PAN, 2012, pp. 35-90.
Kosętka Halina, W obronie “Ogniem i mieczem”: polemiki z Olgierdem Górką : wybór tekstów, Kraków: Wydawn. Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2006.
Kosętka Halina, Z dziejów recepcji “Trylogii” Henryka Sienkiewicza w dwudziestoleciu międzywojennym: wokół polemik z Olgierdem Górką. Prace Monograficzne Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie, Kraków: Wydaw. Naukowe WSP, 1985.
Maj Ireneusz Piotr, Działalność Instytutu Wschodniego w Warszawie 1926-1939, Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, 2007, pp. 180-182.
Müller Jan-Werner, Contesting Democracy. Political Ideas in Twentieth-Century Europe, New Haven: Yale University Press, 2011.
Müller Jan-Werner, Was ist Populismus ?: Ein Essay, Berlin: Suhrkamp Verlag, 2016.
Romek Zbigniew, Olgierd Górka: historyk w służbie myśli propaństwowej (1908-1955), Warszawa: Semper, 1997.
Rosanvallon Pierre, Le peuple introuvable : Histoire de la représentation démocratique en France, Paris: Gallimard, 2002.
Stach Stephan, Henschel Christhardt, “Nationalisierung und Pragmatismus. Staatliche Institutionen und Minderheiten in Polen 1918-1939”, Zeitschrift Für Ostmitteleuropa-Forschung, vol. 2, n° 62, 2013, pp. 164-186.
Stach Stephan, Nationalitätenpolitik Aus Der Zweiten Reihe. Konzepte Und Praktiken Zur Einbindung Nationaler Und Ethnoreligiöser Minderheiten in Piłsudskis Polen (1926-1939), PhD in contemporary history from the Martin-Luther-Universität Halle Wittenberg, 2015.
Stola Dariusz, “The Polish Government-in-exile: National Unity and Weakness”, Holocaust Studies, n° 2/3, 2012, pp. 95-118.
Stola Dariusz, Nadzieja i zagłada. Ignacy Schwarzbart – żydowski przedstawiciel w Radzie Narodowej RP, 1940–1945, Warszawa: Oficyna Naukowa, 1995.
Surynt Izabela, “Gustav Freytag & Henryk Sienkiewicz. (Nie)moc literackiego kanonu”, in Traba Robert (dir.), Polsko-niemieckie miejsca pamięci, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2012, pp. 299-322.
Tarragoni Federico, “Le peuple et son oracle. Une analyse du populisme savant à partir de Michelet”, Romantisme, n° 170, 2015, pp. 113-126.
